26 april (Berlijn)

Na een behoorlijke nacht (rustig hostel, maar kapok kussens) staan we rond achten op, maken ons ontbijt in het keukentje, maken het verslag over gisteren af en om 10:00 u ga ik bij het échte hostel betalen bij Tim, de beheerder. Ik vertel wat we gisteravond gedaan hebben, hij woont zelf in de buurt van WABE en kan ons enthousiasme wel plaatsen. Hij komt oorspronkelijk uit Leipzig en woont al 26 jaar in Berlijn. Daarna load ik tekst en foto’s van gisteren op de blog.

Omdat het regent, drinken we eerst een koffie in een tentje, Mörder, iets verder op. Het hangt helemaal vol met posters uit de oude DDR, we zitten hier ook in de voormalige Oostzone van Berlijn. Vanwege de regen gaan we nog niet op de fiets naar het Joods Museum, maar te voet de buurt verkennen: het Scheunenviertel. Via de Oranienburgerstraẞe , waar we al een eerste binnenhof bekijken, lopen we naar de Hakckescher Markt, waar wel acht hinterhöfen met elkaar verbonden zijn. Inmiddels mooi gerestaureerd. Af en toe is het droog, zodat we besluiten om een wandeling te maken via Alexanderplatz (nu zien we voor het eerst (mede)toeristen) en bezoeken even de Marienkirche.

Bij een kopje koffie schuilen we voor een volgende bui, bekijken de Berlijnse Dom, maken een foto van Käthe Kollwitz’ beeld in de Neue Wache, eten nog een stukje pizza van gisteren op het Museumeiland  en lopen via Friedrichstraẞe weer terug naar ons hostel. Eugenie rust wat uit en ik bekijk de route voor vanmiddag.

Het is weer droog als we naar het nieuwe museum van Daniel Liebeskind fietsen. Ook dit museum wordt, naast de  synagogen en Joodse gedenk-plaatsen door politieagenten bewaakt. Het gebouw is een enorme beton-kolos in zigzagvorm, verpakt in zinken panelen. De tentoonstellingsruimten op de eerste en tweede verdieping zijn nog gesloten en ook de rest valt ons een beetje tegen. Wat mij betreft maar beperkte historische documentatie, maar eerder grote gebaren om vooral filosofische begrippen zoals leegte en ontreddering vorm te geven. Indringend vond ik daarin de ruimte waar 10.000 uit ijzerplaat gesneden gezichten lagen als plaveisel. Zo krijgen de vertrapten een gezicht.

Bij de Mehringplatz schuilen we  met een koffie in een Turks tentje, daarna stoppen we even bij de restanten van het Anhalter Bahnhof, van waaruit in de oorlog honderden Joden naar Theresienstadt getransporteerd zijn. Iets verder ligt een massief gebouw van Martin Gropius, mooi gedecoreerd met tegeltableaus. We bezoeken het ernaast gelegen museum in de Niederkircher­straẞe, de Topografie des Terrors. Hier lagen namelijk in de Hitler-periode de hoofdkwartieren van de SA, SS en Gestapo, direct bij elkaar. Er zijn nog restanten van de kelders waar zij hun terreur tot het uiterste dreven. Hier wordt heel duidelijk dat zo’n fascistische organisatie gewoon via democratische verkiezingen aan de macht kan komen, om daarna de democratie om zeep te brengen. Het is moeilijk te zeggen in hoeverre je de huidige ontwikkelingen in Polen, Hongarije en Turkije analogieën kunt noemen.

Via de Brandenburger Tor beëindigen we onze sightseeing tour. Rond 17:30 u kan ik met een soepje aan dit verslag beginnen. Ons bevalt het uitstekend om weer  in Berlijn te zijn en de stad  te voet of op de fiets te doorkruisen.

Het was weer leuk om een dag in Berlijn door te brengen. Ik denk dat het ongeveer tien jaar geleden is dat we naar Berlijn gefietst zijn. Nu wordt er veel meer gefietst in de stad dan toen. Het was niet zo druk in de stad en het fietsen ging prima.

In het Joodse museum was een heel hoge, donkere ruimte met alleen bovenin iets licht. Daar voelde ik me echt “unheimisch”. Over de uit staal gesneden gezichten in een andere ruimte liepen een aantal mensen, wat geluid gaf, maar ik wilde er niet overheen lopen; net of je over mensen liep, heel akelig.

Ik heb wel het gevoel dat we vakantie hebben, maar dat onze fietsvakantie pas morgen begint. Hopelijk hebben we morgen niet te vaak een regenbui, want vandaag zijn er een paar flinke buien gevallen.

We doen nog wat inkopen voor we in het restaurant op de hoek gaan eten. Een prima minestronesoep, maar de tagliatelle die Eugenie bestelt is wat saai en mijn spaghetti is nogal zout. Volgende keer beter! Daarna lopen we nog een rondje door de Oranienburgerstraẞe en de Rosenthalerstraẞe. De eerste keer dat we vandaag onze koffie buiten kunnen opdrinken.